Verlies van ouderpositie in echtscheiding

 Om een goede ouder te zijn moet je de ouderpositie kunnen innemen, het woord "ouder" refereert aan wijsheid, verstandig. Ouderschap bestaat uit verschillende facetten. Als ouder wordt je geacht zorg te dragen voor je kind en eigen behoeften en belangen  aan de kant te kunnen zetten in het belang van de zorgbehoefte van je kinderen. Een ouder-kind relatie is een ongelijkwaardige relatie in beginsel. Een kind is meer gerechtigd om zorg/liefde/aandacht te ontvangen van de ouder dan te geven. Een ouder die in de ouderpositie verkeerd ziet en dit en ervaart dit.

 Bij vechtscheiding komt het vaak voor dat een van de ouders of beiden ouders hun ouderpositie verliezen en niet meer vanuit de ouderpositie kunnen handelen, maar ook dat ouders elkaar in de ouderpositie volledig afbreken. Kinderen hebben ouders nodig die in de ouderpositie zitten, dat garandeert de beste zorg, en aansluiting op hun behoeften. Ouders die in strijd met elkaar zitten over de kinderen, dus wanneer er sprake is van een vechtscheiding, zien niet meer wat de effecten van hun eigen handelen naar elkaar en over elkaar voor gevolgen voor de kinderen hebben. Het verlies van de ouderpositie is een gevolg van een ouderidentiteitscrisis , en het elkaar afbreken op de ouderpositie als gevolg van conflicten. Ouderschap moet georganiseerd worden. Dit is een lastige en complexe opdracht. Wanneer dit proces vastloopt is een vechtscheiding vaak het gevolg.

Binnen een relatie  of  een huwelijk  heb je een positie als partner van....en als kinderen geboren worden krijg je er een ouderpositie bij. In deze ouderpositie wordt je door de partner en de wereld om je heen, familie, school, kennissen en vrienden etc erkend. Het is heel gewoon dat ouderpositie en partnerposities verweven zijn in een huwelijk of relatie. Deze vormen dan de ouder en gezinsidentiteit. Ouderschap vraagt veel als je het goed wilt doen en steun van je partner of andere belangrijke volwassene is daarbij hard nodig. Kaders geven je een identiteit en positie. Partners geven elkaar ouderpositie in een huwelijk of relatie, men steunt elkaar en bevestigd elkaar in de ouderpositie. Wanneer er in een gezin problemen zijn waardoor een ouder de ouderpositie verliest door omstandigheden wordt dit vaak gecompenseerd of opgevangen door partners of andere betrokkenen uit de familie van beiden. In ieder geval worden ouders minder vaak veroordeeld. Dit wordt niet negatief gewaardeerd, steun is vanzelfsprekend. 

  Ouderschap moet vorm gegeven worden in een andere context na echtscheding. Kaders vallen weg en veranderen, vanzelfsprekendheden en gewoontes moeten veranderen. Veranderingen gaan gepaard met angst en onzekerheid. Ouders komen in een soort identiteitscrisis. Een levensideaal valt in duigen,het kerngezin houdt op met bestaan, verlieservaringen en keuzes waar je misschien geen invloed hebt gehad zetten aan tot boosheid, verdriet en angst, soms in combinatie met veel leed en pijn veroorzaakt in de ex-partnerrelatie. De ouderidentiteit komt in crisis, die moet losgeweekt worden van de partneridentiteit, die gepaard gaat met vaak negatieve gevoelens als gevolg van de scheiding en de reden van scheiding. Vaak worden mensen in scheiding geconfronteerd met eigen onverwerkte zaken, en omstandigheden die de situatie bemoeilijken (huisvesting, financiën etc.) In een scheiding lijken de zaken plots allemaal onder een vergrootglas te liggen, steun valt weg, angst en onbegrip nemen toe. Conflicten ontstaan vaak als ouders vast houden  aan de oude ouderidentiteit  en idealen die niet meer in de nieuwe context passen. Achter conflicten liggen belangen, wensen, waarden en betekenissen. Als die niet afgestemd kunnen worden, als deze geen bestaansrecht meer hebben, is een ouder niet in staat een verbinding te maken op oude-rnivo. Een conflict wordt gekenmerkt door polarisatie en tegengestelde betekenisgeving. Als het vormen van de nieuwe ouderrelatie niet tot stand kan komen, en ouders niet in een andere/nieuwe ouderpositie t.o.v. elkaar komen, is het van belang dat ouders geholpen worden in hun ouderpositie te komen en het te helpen reflecteren de betekenis en effecten van hun eigen gedrag.

Bij  een scheiding moet je er rekening mee houden dat ouders het moeilijk vinden om oude gewoonten los te laten en weerstand hebben tegen de verandering. Dat het lastig is de ouderrelatie los te gaan zien van de partnerrelatie. De ouder heeft een opdracht die hem in een identiteitscrisis zal plaatsen. Je moet een nieuwe identiteit opbouwen als ouders en als persoon. De verwevenheid tussen ouder en partnerschap stopt abrupt, hier wordt je door de situatie die ontstaat steeds pijnlijk bewust van gemaakt. Zeker als de scheiding beïnvloedt wordt met veel lasten op allerlei gebieden. Je moet jezelf in tweeën delen jezelf opsplitsen, je krijgt te maken met existentiële levenswaarden over je persoon zijn die aangetast worden, de partner van je af te duwen, soms met afkeer om je los te maken, en te gelijkertijd de liefde van je kind en de relatie van je kind met  voor hetgeen waar je je van afkeert  ( de andere ouder) als ouder te leren accepteren en te verdragen, en een nieuwe verbinding te leggen op ouder-nivo, als taak vanuit de ouderpositie. Als de ex-partner relatie erg belast is om verschillende redenen kun je je voorstellen, dat dit proces vastloopt en conflicten veroorzaakt. Dat toekomstig ouderschap en ex-partnerschap door elkaar kunnen gaan lopen. En het toekomstig ouderschap door de bril van negatieve gevoelens jegens de ex-partner bekeken worden en dus beladen betekenis krijgt, met als gevolg de ouder uit de ouderpositie geraakt.

 Echtscheiding wordt vaak nog als iets negatiefs gezien, als falen. Ouders kiezen niet voor een vechtscheiding ze rollen erin, door de omstandigheden die het hen bemoeilijkt het ouderschap goed te reorganiseren. Men heeft vaak hoge verwachtingen van gescheiden ouders als er kinderen betrokken zijn, evenals veel onbegrip. Ouders in echtscheiding of na echtscheiding  die veel conflicten hebben worden veroordeeld door omstanders en ook maatschappelijk niet positief beoordeeld. Deze druk werkt strijdverhogend en brengt ouders vaak nog verder weg van de ouderpositie.

  Feitelijk moeten ouders na echtscheiding hun ouderidentiteit opnieuw vormen. Dit is noodzakelijk om in een ouderpositie te verkeren. Ouders die vastlopen in de ouderschapsreorganisatie lukt het meestal niet goed een overgang te maken.

Ik denk dat het helpt ouders niet te dwingen en te forceren tot ouderschap. Dit werkt alleen maar escalerend. Ik denk dat je ouders helpt in vechtscheiding door ze niet te veroordelen, maar ze juist te leren begrijpen. Begrijpen dat strijd en niets te maken heeft met slechte persoonseigenschappen, maar door de specifieke lastigheid en de paradoxale situatie waar ze in zitten, veroorzaakt wordt. Het is nodig alvorens mensen aangezet worden tot mediation of het maken van een ouderschapsplan, dat ouders eerst individueel, hun eigen bestaansrecht hervinden, gesterkt en gesteund worden hierin. Ouders moeten geholpen worden  in de ouderpositie terug te komen stap voor stap, door ze te ondersteunen en op verschillende vlakken te herkaderen.

Lasten na echtscheiding zullen er altijd in zekere mate blijven .Ouders beïnvloeden elkaar en wanneer ouders elkaar niet langer afbreken in hun positie maar elkaar zien en steunen  geven bestaansrecht aan hun kind.

U kunt hier schrijven...